Hết thời hoàng kim của ngành công nghệ? Và Bài học cho Giới Trẻ về Lựa Chọn Nghề Nghiệp

Mỗi năm khi Tạp chí Fortune công bố danh sách 100 công ty tốt nhất để làm việc, Google năm nào cũng đứng đầu. Google có tất cả - đồ ăn miễn phí khắp nơi, xe đưa đón có Wi-Fi miễn phí. Họ có sân bóng chuyền, khúc côn cầu đường phố, cả bể bơi. Netflix cho nhân viên nghỉ phép thoải mái trong năm đầu tiên sau khi sinh con hoặc nhận con nuôi.

Hay Salesforce có khu vực thiền được thiết kế với sự giúp đỡ của các nhà sư. Airbnb còn tặng nhân viên 2.000 đô la để đi du lịch. Thậm chí, Pandora, nền tảng khám phá âm nhạc, còn trả tiền cho nhân viên phẫu thuật chuyển đổi giới tính.

Không chỉ những tên tuổi lớn như Google, Apple và Amazon thu hút nhân viên bằng những phúc lợi này, các công ty khởi nghiệp công nghệ nhỏ hơn cũng cung cấp những khoản phụ cấp hấp dẫn, từ giải thưởng dựa trên hiệu suất cho đến nguồn cung cấp quà tặng thương hiệu công ty không giới hạn.

Thế giới đã đổi thay

Nhưng đó là chuyện của những năm 2010. Còn đây là những gì chúng ta đang thấy trên mặt báo về các công ty công nghệ ngày nay: Sa thải. Google cắt giảm hàng trăm việc làm ở mảng kỹ thuật, sản phẩm và phần cứng. Microsoft cắt giảm gần 2.000 việc làm tại Activision Blizzard và Xbox khi bối cảnh công nghệ thay đổi.

Điều gì đã dẫn đến sự thay đổi này?

Làn sóng sa thải trong ngành công nghệ đã bùng nổ vào năm 2023, do lãi suất cao và sự chuyển hướng sang trí tuệ nhân tạo tạo sinh (generative AI). Tốc độ sa thải tiếp tục kéo dài sang năm 2024. Những nhân viên bị sa thải giờ đây nhìn nhận ngành này theo một cách khác.

Trước năm 2020, mọi người quan tâm đến ngành công nghệ vì mức lương cao, sự uy tín và khác biệt. Giới trẻ nghĩ rằng đây sẽ là một sự chuyển dịch lớn sang môi trường làm việc vui vẻ, linh hoạt và đặt nhân viên lên hàng đầu. Nhưng giờ đây, mọi thứ đã thay đổi. Các công ty công nghệ không còn quá khác biệt so với các công ty truyền thống cũ kỹ.

Sự thăng trầm của ngành công nghệ

Ngành công nghệ đã hoàn toàn mất đi ánh hào quang vì mọi người bắt đầu nhận ra rằng ngành công nghệ cũng giống như bất kỳ ngành nào khác. Nó đã từng có những ngày huy hoàng, và giờ thì đang đi xuống. Hãy nhìn những gì đang xảy ra ở các công ty như Google hay Amazon, ngay khi họ bắt đầu công bố sa thải, mọi người nhận ra rằng những gã khổng lồ công nghệ này cũng giống như mọi công ty khác. Họ thuê bạn hôm nay và có thể đuổi việc bạn ngày mai.

Sự thay đổi này có liên quan đến chính sách của Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ. Trong thời kỳ đại dịch, các công ty công nghệ đã phát triển mạnh nhờ lãi suất thấp và nhu cầu tăng cao khi mọi người ở nhà nhiều hơn. Tuy nhiên, cổ phiếu công nghệ giảm mạnh khi Fed bắt đầu tăng lãi suất vào năm 2022, dẫn đến các đợt sa thải hàng loạt như một cách thắt lưng buộc bụng.

Những thay đổi trong thị trường lao động

Mặc dù các đợt sa thải công nghệ vẫn chiếm ưu thế trên các mặt báo, thị trường lao động dường như vẫn mạnh mẽ. Tuy nhiên, làn sóng sa thải đã khiến những người lao động mới tìm kiếm cơ hội khác. Theo Handshake, một trang web tuyển dụng miễn phí phổ biến cho sinh viên đại học và người mới tốt nghiệp, số lượng đơn xin việc của các chuyên ngành công nghệ gửi đến các công ty internet và phần mềm đã giảm hơn 30% trong khoảng thời gian từ tháng 11 năm 2021 đến tháng 9 năm 2023, trong khi tỷ lệ đơn xin việc vào các vị trí công việc chính phủ đã tăng hơn gấp đôi. Sự ổn định được xem là yếu tố quan trọng nhất khi xem xét cơ hội việc làm của 77% sinh viên tốt nghiệp gần đây.

Mặc dù các đợt sa thải này, ở một mức độ nào đó, đã làm giảm đi sức hấp dẫn của ngành công nghệ, nhưng chưa đến mức mọi người đột ngột quyết định không làm việc cho họ nữa. Tuy nhiên, không giống như 5 năm trước đây khi các bạn sinh viên mới ra trường háo hức làm việc cho các công ty công nghệ lớn, giờ đây, họ đang cân nhắc giữa công nghệ, chính phủ hay những nơi khác – họ muốn tìm đến một nơi mà họ cảm thấy mình là một phần của một điều gì đó lớn lao hơn bản thân. Các công ty công nghệ, đặc biệt là những gã khổng lồ, không còn mang lại cảm giác đó nữa.

Nếu bạn là người đang theo đuổi giấc mơ công nghệ, hãy luôn giữ tinh thần sẵn sàng và thực tế. Đừng chỉ tập trung vào một công ty và cảm thấy rằng bạn phải vào được công ty đó vì đó là giấc mơ. Hãy chú ý đến các công ty khác. Hãy chú ý đến các công ty nhỏ hơn. Có rất nhiều công ty nhỏ không nổi tiếng trên mặt báo nhưng lại là những nơi tuyệt vời để làm việc. Nhưng cũng đừng nản lòng, hãy tiếp tục theo đuổi mục tiêu và ước mơ của mình, chỉ là hãy tiết chế những kỳ vọng của bản thân một chút.

Thực tế mới: Giới trẻ đã thay đổi suy nghĩ?

Quan niệm rằng làm việc tại các công ty công nghệ lớn là một huy hiệu danh dự đã dần phai nhạt. Một phần lý do là vì những công ty này không còn được xem là những kẻ tiên phong đột phá, mà giống các công ty truyền thống hơn. Mặt khác, việc các công ty lớn như vậy vẫn tiến hành sa thải nhân viên, cho dù chỉ là để tối ưu hoá lợi nhuận, cũng khiến các bạn trẻ e dè hơn về độ ổn định trong ngành này.

Tuy vậy, làn sóng sa thải chưa đủ để ngăn cản hoàn toàn giới trẻ tìm kiếm cơ hội trong ngành. Ngành công nghệ vẫn có sức hút nhất định.  Mức lương hấp dẫn và cơ hội trau dồi kỹ năng quý giá vẫn là những điểm cộng lớn. Các bạn trẻ vẫn muốn đưa những cái tên như Google, Amazon vào CV của mình, dù chỉ làm việc một thời gian ngắn.

Tuy nhiên, người trẻ hiện nay đang cân nhắc các lựa chọn khác một cách cẩn trọng hơn.  Nhiều người bắt đầu tìm kiếm cơ hội ở các công ty nhỏ hơn, những nơi họ có thể trở thành nhân tố quan trọng và được đảm bảo hơn về công việc.

Những bài học cho tương lai

Những biến động trong ngành công nghệ chứa đựng những bài học sâu sắc cho cả doanh nghiệp và người lao động:

• Sự thay đổi là điều tất yếu: Ngay cả những gã khổng lồ công nghệ cũng không miễn nhiễm với những biến động của thị trường và kinh tế.

• Tầm quan trọng của tính linh hoạt: Khả năng thích ứng với thay đổi và không phụ thuộc hoàn toàn vào một công ty là chìa khóa để đảm bảo sự ổn định nghề nghiệp.

• Giá trị của sự trung thực và minh bạch: Các công ty cần giao tiếp cởi mở và trung thực với nhân viên về tình hình tài chính và chiến lược kinh doanh để tạo dựng niềm tin và duy trì đội ngũ nhân tài.

• Sự cân bằng giữa tăng trưởng và lợi nhuận: Tập trung quá mức vào tăng trưởng nhanh có thể dẫn đến những hậu quả không lường trước. Các công ty cần cân nhắc kỹ lưỡng giữa việc mở rộng quy mô và đảm bảo tính bền vững về tài chính.

Lời khuyên cho các bạn trẻ:

Đối với những người trẻ tuổi đang theo đuổi giấc mơ công nghệ, đây là một vài lời khuyên:

• Hãy thực tế và luôn có những lựa chọn dự phòng: Đừng chỉ tập trung vào một công ty mà hãy cân nhắc nhiều cơ hội khác nhau, bao gồm cả các công ty nhỏ hơn có thể mang lại sự ổn định hơn.

• Không ngừng học hỏi và phát triển kỹ năng: Bằng cách liên tục trau dồi kiến thức và nâng cao kỹ năng, bạn sẽ trở thành một ứng viên có giá trị trong mọi thị trường việc làm.

• Xây dựng mạng lưới quan hệ: Mối quan hệ chuyên nghiệp có thể mở ra những cánh cửa mới và giúp bạn tiếp cận những cơ hội tiềm năng.

• Theo đuổi đam mê: Hãy tìm kiếm những công ty có giá trị và sứ mệnh phù hợp với bạn, nơi bạn có thể đóng góp và phát triển sự nghiệp.

Vậy tương lai nào cho ngành công nghệ?

Những ngày tháng huy hoàng của ngành công nghệ có thể không còn như trước, nhưng điều đó không có nghĩa là cánh cửa đã đóng lại. Ngành công nghệ vẫn đang tiếp tục phát triển và thay đổi, và những cơ hội vẫn luôn rộng mở cho những ai có đủ đam mê và năng lực. Chỉ cần bạn biết cân nhắc, lựa chọn và luôn chuẩn bị cho những thay đổi, bạn vẫn có thể tìm thấy thành công và sự hài lòng trong lĩnh vực năng động này.