Có Nên Học Thạc Sĩ? Góc Nhìn Mới Từ Harvard Business Review

Mặc dù thế giới đang trải qua giai đoạn tăng trưởng việc làm và tỷ lệ thất nghiệp thấp chưa từng có, nhưng sự cạnh tranh cho những vị trí hấp dẫn nhất vẫn rất khốc liệt. Các công ty công nghệ như Google và Microsoft được cho là nhận được hai triệu đơn ứng tuyển mỗi năm, và các ngân hàng như Goldman Sachs thu hút hàng ngàn ứng viên.

Trong khi các nhà tuyển dụng này, cùng với ngày càng nhiều nhà tuyển dụng khác, đều nhất trí nhấn mạnh tầm quan trọng của các kỹ năng mềm thiết yếu - như trí tuệ cảm xúc, khả năng thích nghi và khả năng học hỏi - như những yếu tố quyết định hiệu suất, thì hầu hết các công việc "hot" nhất đều yêu cầu bằng cấp sau đại học, đến mức vượt quá nguồn cung hiện tại. Ví dụ, có khoảng 500.000 việc làm CNTT đang tuyển dụng, nhưng mỗi năm chỉ có 50.000 sinh viên CNTT mới ra trường.

Đồng thời, số lượng người theo học đại học tiếp tục tăng, khiến giá trị của bằng cử nhân ngày càng giảm. Tại Mỹ, một phần ba người trưởng thành tốt nghiệp đại học, con số này chỉ là 4,6% vào những năm 1940. Trên toàn cầu, UNESCO báo cáo rằng số lượng sinh viên có bằng đại học đã tăng hơn gấp đôi trong 20 năm qua.

Trong bối cảnh đó, dễ hiểu tại sao ngày càng nhiều người lao động cân nhắc việc học thạc sĩ. Tại Hoa Kỳ, số lượng sinh viên sau đại học đã tăng gấp ba lần kể từ những năm 1970, và theo một số ước tính, 27% nhà tuyển dụng hiện yêu cầu bằng thạc sĩ cho những vị trí mà trước đây chỉ cần bằng cử nhân là đủ.

Vậy, bạn nên cân nhắc những yếu tố nào khi quyết định có nên học thạc sĩ? Làm thế nào để xác định xem thời gian - và đặc biệt là tài chính - để theo đuổi việc học sau đại học có thực sự xứng đáng? Dưới đây là một số yếu tố mà bạn có thể tham khảo trước khi quyết định:

Lý Do Nên Học Thạc Sĩ

1. Tăng tiềm năng thu nhập: Ai cũng biết rằng người có bằng thạc sĩ thường được trả lương cao hơn người không có. Mức tăng trung bình là 25%, nhưng việc theo học các chương trình MBA hàng đầu có thể tăng mức lương của bạn lên tới 60-150% (trong khi bằng thạc sĩ về Dịch vụ Nhân sinh hoặc Khoa học Bảo tàng chỉ tăng thu nhập của bạn 10-15%).

   
   

2. Thay đổi nghề nghiệp: AI và tự động hóa đang thay thế nhiều vai trò bằng những vai trò khác và ngày càng nhiều người lao động bị buộc phải nâng cao kỹ năng và học lại để thích nghi. Không còn nghi ngờ gì nữa, hầu hết chúng ta sẽ phải "tái tạo" bản thân tại một thời điểm nào đó nếu muốn tiếp tục phát triển. Nếu bạn đang ở trong tình huống này, việc học thạc sĩ có thể là một lựa chọn không tồi. Tuy nhiên, thách thức lớn hơn sẽ là lựa chọn ngành học. Nếu bạn chuẩn bị để trở thành một ứng viên nổi bật cho những công việc đang có nhu cầu cao, bạn có nguy cơ bị "muộn phiên" khi tốt nghiệp.

   
   

   Ví dụ, nếu mọi người đều học khoa học dữ liệu để lấp đầy những khoảng trống chưa được lấp đầy, thì trong vài năm nữa sẽ có thừa ứng viên. Một chiến lược tốt hơn là nghiên cứu và cố gắng dự đoán những vai trò sẽ có nhu cầu cao trong tương lai. Các trường đại học thực sự có thể giúp bạn trong việc này.

   
   

   Ngày càng có nhiều bằng cấp chính thức được đánh giá theo các kỹ năng cơ bản hoặc kỹ năng mềm mà chúng yêu cầu. Điều này có nghĩa là nhiều chương trình sau đại học đang bắt đầu dạy các kỹ năng mềm, ngoài kiến thức chuyên môn, và chuẩn bị cho sinh viên đối mặt với một thị trường lao động bất ổn hơn là cho những công việc cụ thể.

   
   

3. Theo đuổi đam mê: Không ít người bị mắc kẹt trong công việc không phù hợp do định hướng nghề nghiệp kém hoặc thiếu tự nhận thức khi còn trẻ - tức là không biết sở thích và tiềm năng của mình khi bắt đầu sự nghiệp. Điều này dẫn đến sự thiếu hứng thú, hiệu suất và năng suất thấp, cùng với mức độ kiệt sức, căng thẳng và xa lánh cao.

   
   

   Vì vậy, việc theo đuổi đam mê không phải là một tiêu chí tồi khi quyết định học thạc sĩ. Suy cho cùng, mọi người sẽ thể hiện tốt hơn và học hỏi nhiều hơn khi việc học của họ phù hợp với giá trị của họ. Nếu bạn có thể nuôi dưỡng sự tò mò và sở thích của mình bằng cách theo đuổi việc học nghiêm túc, chuyên môn của bạn sẽ có nhiều khả năng khiến bạn nổi bật hơn so với các ứng viên khác và tăng cơ hội tìm được một công việc bạn yêu thích.

   
   

   Lưu ý rằng ngay cả robot và AI cũng đang được lập trình để mô phỏng khía cạnh "tự do" này của sự tò mò của con người để phù hợp với khả năng học tập tự chủ và tự định hướng của con người.

   
   

Lý Do Không Nên Học Thạc Sĩ

1. Bạn có thể học miễn phí (hoặc với số tiền ít hơn rất nhiều): Hiện nay có rất nhiều nội dung - sách, video, podcast và nhiều hình thức khác - được cung cấp miễn phí cho công chúng. Có thể nói rằng, phần lớn nội dung miễn phí này phản ánh (hoặc thực sự là) tài liệu mà sinh viên đang học trong các chương trình thạc sĩ. Vì vậy, nếu bạn muốn có bằng thạc sĩ đơn giản chỉ để có thêm kiến thức, điều quan trọng là phải nhận ra rằng hoàn toàn có thể tái tạo trải nghiệm học tập mà không phải trả hàng ngàn USD cho một chương trình học.

   
   

   Hãy xem xét tất cả những điều bạn có thể học được chỉ bằng cách xem YouTube, giả sử bạn có kỷ luật và tự chủ để tập trung: lập trình, vẽ kỹ thuật số, thiết kế UX, chỉnh sửa video và nhiều hơn nữa. Các nền tảng khác, chẳng hạn như Udemy và Coursera có thể được sử dụng để nâng cao kỹ năng với chi phí phải chăng hơn so với việc tham gia một chương trình bằng cấp. Về cơ bản, nếu mục tiêu của bạn là có được một kỹ năng mới và kỹ năng đó có thể được dạy, thì khó có thể cạnh tranh với các nền tảng nơi các chuyên gia có thể thu thập, dạy và chia sẻ nội dung theo kiểu "crowdsourcing".

   
   

2. Bạn có thể đang lãng phí thời gian: Trong lịch sử, con người chủ yếu học hỏi bằng cách làm - và có sự khác biệt lớn giữa việc truyền đạt trải nghiệm lý thuyết về một điều gì đó và thực sự trải qua trải nghiệm đó. Đây là một sự thật không thể thay đổi bởi việc học sau đại học (hoặc đại học). Trên thực tế, hầu hết các công ty trong danh sách Fortune 500 đều phải đầu tư đáng kể để đào tạo lại và nâng cao kỹ năng cho nhân viên mới, bất kể trình độ học vấn của họ là gì.

   
   

   Ví dụ, các nhà tuyển dụng như Google, Amazon và Microsoft đều chỉ ra rằng khả năng học hỏi - có một tâm trí "ham học" và là một người học nhanh và đam mê - quan trọng hơn việc đã có được chuyên môn nhất định ở đại học. Cùng với quan điểm đó, nhiều nhà tuyển dụng phàn nàn rằng ngay cả những sinh viên tốt nghiệp có thành tích tốt nhất cũng sẽ cần phải học những kỹ năng làm việc phù hợp nhất, như lãnh đạo và tự quản lý, sau khi họ bắt đầu công việc. Điều kỳ lạ là điều này không ngăn cản các nhà tuyển dụng trả lương cao hơn cho những người có bằng cấp đại học, bao gồm cả bằng cấp sau đại học.

   
   

3. Bạn có thể sẽ bị nợ nần: Đối với một số chương trình thạc sĩ, lợi tức đầu tư (ROI) là rõ ràng, nhưng cũng có rất nhiều biến số. Có thể khó tìm được một chương trình chắc chắn sẽ tăng thu nhập của bạn trong ngắn hạn, đặc biệt là nếu bạn cũng muốn học một thứ gì đó mà bạn yêu thích. Ví dụ, bằng MBA, vẫn là lựa chọn phổ biến nhất trong số các chương trình thạc sĩ ở Hoa Kỳ, có nhiều khả năng tăng tiềm năng thu nhập của bạn hơn là bằng thạc sĩ về biến đổi khí hậu.

   
   

   Nhưng nếu đam mê thực sự của bạn là biến đổi khí hậu, bạn có thể sẽ xuất sắc và có một sự nghiệp lâu dài sinh lời hơn, nhưng gặp khó khăn về tài chính trong ngắn hạn. Tất cả những điều này để nói rằng, nếu bạn không cam kết với chủ đề bạn đang học đủ để đi vào nợ nần trong vài năm, thì rủi ro có lẽ không đáng với tấm bằng.

   
   

Điều đáng buồn là tình thế tiến thoái lưỡng nan này sẽ không phải là vấn đề nếu:

• Các nhà tuyển dụng bắt đầu chú ý nhiều hơn đến các yếu tố khác ngoài bằng cấp đại học hoặc trình độ chính thức của ứng viên.

• Các trường đại học dành nhiều thời gian hơn để dạy các kỹ năng mềm (và làm tốt hơn trong việc này).

• Các trường đại học tập trung vào việc nuôi dưỡng tinh thần ham học hỏi, điều này sẽ là một chỉ số dài hạn cho tiềm năng nghề nghiệp của mọi người, ngay cả đối với những công việc họ chưa từng làm trước đây.

  
  

Vấn đề là hầu hết mọi người có lẽ thích trình độ của một bằng cấp sau đại học mà không có kinh nghiệm và kiến thức cơ bản, hơn là kinh nghiệm và kiến thức thực tế mà không có trình độ chính thức đi kèm. Điều thực sự được coi trọng là những hậu quả của việc có bằng cấp, chứ không phải bản thân bằng cấp.

Giả sử xu hướng mua ngày càng nhiều giáo dục chính thức tiếp tục, cuối cùng chúng ta có thể giả định rằng trình độ sau đại học sẽ không đủ để các ứng viên có được lợi thế cạnh tranh thực sự. Cũng giống như giá trị của bằng thạc sĩ tương đương với giá trị của bằng cử nhân cách đây 30 năm, nếu trong 30 năm nữa một phần lớn lực lượng lao động có bằng thạc sĩ hoặc tiến sĩ, các nhà tuyển dụng cuối cùng có thể bị buộc phải xem xét tài năng và tiềm năng vượt ra ngoài trình độ chính thức.

Có vẻ như quyết định có nên học thạc sĩ hay không phức tạp và bất định, vì không có lập luận rõ ràng nào ủng hộ hay phản đối nó. Chắc chắn rằng, không dễ để dự đoán lợi tức đầu tư của việc học thạc sĩ sẽ là bao nhiêu, mặc dù các yếu tố được nêu ra ở đây có thể giúp bạn đánh giá hoàn cảnh cá nhân của riêng mình.

Giống như bất kỳ quyết định lớn nào trong đời, quyết định này đòi hỏi sự can đảm và chấp nhận rủi ro. Theo lời của Daniel Kahneman, nhà tâm lý học giành giải Nobel đã tiên phong trong nghiên cứu hiện đại về việc ra quyết định trong điều kiện bất định: "Lòng can đảm là sự sẵn lòng chấp nhận rủi ro khi bạn biết tỷ lệ cược. Sự tự tin thái quá có nghĩa là bạn đang chấp nhận rủi ro vì bạn không biết tỷ lệ cược. Đó là một sự khác biệt lớn".

Nguồn: Harvard Business Review

Việt hóa: FreTimes.Com